Wat staat er in de Woningwet? Dit moet je weten over wonen en regels

Wonen is een basisbehoefte én een recht. Toch is het wonen in Nederland aan strenge regels gebonden. Die regels zijn vastgelegd in een wet die al meer dan honderd jaar bestaat: de Woningwet. Maar wat staat er precies in de Woningwet? In dit blog leggen we uit wat deze wet regelt, wie ermee te maken heeft en waarom het belangrijk is voor jou als huurder, woningzoekende of verhuurder.

Wat is de Woningwet?

De Woningwet bestaat sinds 1901 en vormt het fundament van het Nederlandse volkshuisvestingsbeleid. Deze wet bepaalt onder andere:

• Wat woningcorporaties wel en niet mogen doen

• Hoe sociale huurwoningen worden toegewezen

• Welke eisen gelden voor woningkwaliteit en leefomgeving

• Wat gemeenten moeten regelen op het gebied van wonen

• Hoe toezicht en verantwoording plaatsvinden

In 2015 werd de wet ingrijpend herzien om meer transparantie, doelmatigheid en controle te creëren, vooral in reactie op misstanden bij woningcorporaties.

Voor wie geldt de Woningwet?

De Woningwet is vooral van toepassing op:

• Woningcorporaties (officieel: toegelaten instellingen volkshuisvesting)

• Gemeenten en provincies

• Huurders en woningzoekenden in de sociale huursector

• Ministerie van Binnenlandse Zaken, dat het woonbeleid vormgeeft

De wet is minder direct van toepassing op particuliere verhuurders, al gelden sommige bepalingen ook daar – vooral rond woningkwaliteit.

Wat staat er precies in de Woningwet?

1. Regels voor woningcorporaties

Woningcorporaties zijn gebonden aan strikte regels. Ze mogen zich alleen richten op hun kerntaken:

• Het bouwen, verhuren en onderhouden van sociale huurwoningen

• Huisvesting van mensen met een laag of middeninkomen

• Bevorderen van leefbaarheid in wijken

Commerciële activiteiten zijn aan banden gelegd en moeten via een aparte juridische entiteit plaatsvinden.

2. Inkomensgrenzen en toewijzing

De Woningwet bepaalt dat sociale huurwoningen bestemd zijn voor huishoudens met een laag inkomen. In 2025 ligt de inkomensgrens op ongeveer:

• €47.500 voor eenpersoonshuishoudens

• €52.500 voor meerpersoonshuishoudens

Minimaal 90% van de sociale huurwoningen moet worden toegewezen aan deze doelgroep. Zo blijven de woningen beschikbaar voor wie ze echt nodig heeft.

3. Huurprijzen en puntensysteem

De wet bepaalt ook hoe huurprijzen worden berekend, met behulp van het woningwaarderingsstelsel (WWS). Hierin krijgt een woning punten op basis van:

• Oppervlakte

• Voorzieningen

• Energieprestatie

• Ligging

Op basis van het aantal punten wordt een maximale huurprijs vastgesteld. Dit geldt vooral voor sociale huurwoningen.

4. Kwaliteitseisen aan woningen

De Woningwet stelt minimumeisen aan:

• Veiligheid (brandveiligheid, elektra)

• Gezondheid (ventilatie, vocht, licht)

• Bruikbaarheid (toegankelijkheid, grootte)

• Energieprestatie (isolatie, energielabels)

Corporaties én particuliere verhuurders zijn verplicht om woningen in goede staat aan te bieden.

5. Verantwoordelijkheid van gemeenten

Gemeenten moeten op basis van de Woningwet zorgen voor:

• Een actueel woningbouwprogramma

• Afstemming met woningcorporaties

• Verdere plannen voor leefbaarheid en wijken

• Handhaving van bouw- en woonregels

Gemeenten hebben dus een regierol, ook bij sloop, renovatie of toewijzingsbeleid.

6. Huurdersinspraak en bescherming

De Woningwet geeft huurdersorganisaties het recht om:

• Mee te praten over beleid van woningcorporaties

• Te worden gehoord bij plannen voor renovatie, sloop of verkoop

• Jaarlijks overleg te voeren over huren, onderhoud en nieuwbouw

Daarnaast hebben huurders huurbescherming en kunnen zij naar de Huurcommissie stappen bij conflicten over huurprijs of onderhoud.

7. Toezicht en controle

De Autoriteit woningcorporaties (Aw) en de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) houden toezicht op woningcorporaties. Zij beoordelen:

• Jaarcijfers

• Prestatieafspraken met gemeenten

• Risico’s en integriteit

• Beleidsplannen en investeringen

Zo wil de overheid voorkomen dat geld uit de volkshuisvesting onrechtmatig wordt gebruikt.

Waarom is de Woningwet belangrijk?

De Woningwet zorgt ervoor dat:

• Sociale huur beschikbaar blijft voor mensen die het nodig hebben

• Woningcorporaties hun maatschappelijke taken serieus nemen

• Gemeenten verantwoordelijk blijven voor een goede woningvoorraad

• Huurders beschermd worden tegen onredelijke huur of achterstallig onderhoud

Zonder deze wet zou er minder controle, minder aanbod en meer ongelijkheid op de woningmarkt ontstaan.