In Nederland is het woningtekort al jaren een groot probleem. Vooral in de sociale huursector is de druk enorm. Tegelijkertijd wonen er tienduizenden mensen in een sociale huurwoning met een inkomen dat eigenlijk te hoog is voor dit soort woningen. Dit fenomeen staat bekend als scheefwonen. Maar wat als je zelf in die situatie zit? Kun je zomaar uitgezet worden uit je sociale huurwoning vanwege scheefwonen? In dit artikel leggen we uit hoe het zit, wat de regels zijn en wat je rechten zijn.

Wat is scheefwonen?

Scheefwonen betekent dat iemand een sociale huurwoning huurt terwijl zijn of haar inkomen eigenlijk te hoog is voor deze vorm van huisvesting. De sociale huur is bedoeld voor mensen met een laag of middeninkomen. Wie daarboven verdient, hoort officieel in het vrije sectorsegment of in een koopwoning.

Scheefwonen komt vaak voort uit natuurlijke ontwikkelingen: mensen beginnen met een lager inkomen, groeien door in hun carrière, maar blijven in hun woning. Daardoor ontstaan er wachtlijsten voor mensen die wél afhankelijk zijn van sociale huurwoningen.

Waarom is scheefwonen een probleem?

Scheefwonen belemmert de doorstroming op de woningmarkt. Sociale huurwoningen raken “bezet” door huishoudens die het zich ook kunnen veroorloven om in een duurdere woning te wonen. Daardoor kunnen mensen met een minimumloon, uitkering of AOW geen passende woning vinden.

Gemeenten en woningcorporaties proberen deze doorstroming te stimuleren. Eén van de maatregelen die besproken of ingevoerd wordt, is het beperken van de huurrechten voor scheefwoners – in sommige gevallen met uitzetting als gevolg.

Mag je worden uitgezet vanwege scheefwonen?

In principe geldt in Nederland: wie een huurovereenkomst heeft, mag daar blijven wonen zolang hij of zij aan de voorwaarden voldoet. Dus: betalen van de huur, geen overlast veroorzaken, en de woning correct gebruiken. Je mag niet zomaar worden uitgezet op basis van je inkomen. Toch zijn er situaties waarin scheefwonen wel gevolgen kan hebben, zoals:

1. Tijdelijke huurcontracten

Bij nieuwbouwprojecten of pilotregelingen werken woningcorporaties soms met tijdelijke huurcontracten (bijvoorbeeld van 5 jaar), waarbij elk jaar opnieuw wordt getoetst of je inkomen nog past bij de woning. Stijgt je inkomen te veel? Dan kan het contract worden beëindigd. Let op: dit moet wél van tevoren schriftelijk zijn vastgelegd.

2. Huurverhoging bij hoger inkomen

Sinds enkele jaren mogen woningcorporaties de huur extra verhogen voor huurders met een hoger inkomen. Dit heet de inkomensafhankelijke huurverhoging. Deze maatregel is bedoeld om scheefwonen te ontmoedigen zonder mensen direct uit te zetten. De grens ligt in 2025 rond de €52.000 per jaar voor eenpersoonshuishoudens, en €61.000 voor meerpersoonshuishoudens.

3. Geen recht meer op nieuwe sociale huurwoning

Als je inkomen te hoog is, mag je geen nieuwe sociale huurwoning meer betrekken. Verhuizen binnen de sociale sector is dan uitgesloten. Je moet uitwijken naar de vrije sector of koopmarkt.

4. Specifieke lokale regelingen

Sommige gemeenten of corporaties voeren experimenten uit waarbij huurders met een hoger inkomen verplicht worden door te stromen, bijvoorbeeld door hun sociale woning beschikbaar te stellen in ruil voor voorrang op een vrije sector woning. Dit gebeurt (nog) niet op grote schaal en alleen op basis van vrijwilligheid.

Wat zijn je rechten als huurder?

Ben je bang dat je wordt uitgezet vanwege scheefwonen? Dan is het belangrijk om te weten wat je rechten zijn:

• Je mag niet zomaar uit je woning worden gezet. Er moet altijd sprake zijn van een juridische procedure via de rechter.

• Je inkomen mag géén reden zijn voor directe opzegging van een regulier huurcontract.

• Alleen bij tijdelijke contracten of bij zware wanprestatie (huurachterstand, overlast, fraude) mag de woningcorporatie je huur opzeggen.

• Je hebt altijd recht op bezwaar en juridische ondersteuning.

Kortom: scheefwonen is niet strafbaar, en je kunt niet zomaar op straat worden gezet. Wel kunnen corporaties druk uitoefenen via huurverhoging of gesprekken over doorstroming.

Wat kun je doen als je inkomen is gestegen?

1. Overweeg verhuizen naar een passende woning

Als je inkomen structureel hoger is en je voelt je comfortabel genoeg om een volgende stap te zetten, kun je overwegen om te verhuizen naar een huurwoning in de vrije sector of een koopwoning. Dit vergroot de kans op sociale huur voor anderen die deze het hardst nodig hebben.

2. Houd rekening met inkomensverklaring

De Belastingdienst verstrekt jaarlijks inkomensverklaringen aan woningcorporaties. Op basis daarvan wordt bepaald of je in aanmerking komt voor een inkomensafhankelijke huurverhoging. Klopt de verklaring niet? Maak dan bezwaar.

3. Ga in gesprek met je verhuurder

Veel woningcorporaties zijn bereid om samen te kijken naar maatwerkoplossingen. Bijvoorbeeld voor mensen met schulden, mantelzorgsituaties of tijdelijke pieken in inkomen. Open communicatie is daarbij cruciaal.

4. Informeer naar je rechtspositie

Weet je niet zeker waar je staat? Laat je adviseren door een juridisch loket, een huurdersorganisatie of een sociaal raadslid. Zeker bij dreigende uitzetting is het belangrijk om je rechten te kennen.

Scheefwonen: probleem of realiteit?

Scheefwonen is een gevoelig onderwerp. Voor woningcorporaties is het een probleem dat opgelost moet worden. Voor huurders is het vaak simpelweg het gevolg van persoonlijke groei en stabiliteit. Er is dan ook geen makkelijke oplossing.

Belangrijk is dat de overheid inzet op het bouwen van voldoende betaalbare huur- én koopwoningen, zodat iedereen op termijn passend kan wonen. Tot die tijd blijft goede informatie, eerlijk beleid en maatwerk de sleutel.