Wat regelt de Woningwet voor woningcorporaties? Dit moet je weten

Woningcorporaties spelen een cruciale rol in de Nederlandse woningmarkt. Ze zorgen voor betaalbare woningen voor mensen met een lager inkomen, onderhouden sociale huurwoningen en investeren in leefbare wijken. Maar wie bepaalt wat zij wel of niet mogen doen? Dat gebeurt via de Woningwet. In dit blog lees je wat de Woningwet voor woningcorporaties regelt, waarom deze wet bestaat en wat het voor jou betekent als huurder of woningzoekende.

Wat is de Woningwet?

De Woningwet bestaat al sinds 1901 en vormt het juridische fundament voor het volkshuisvestingsbeleid in Nederland. De wet stelt regels voor:

• De oprichting en het functioneren van woningcorporaties

• De bouw, toewijzing en het beheer van sociale huurwoningen

• De rol van de overheid in het toezicht op volkshuisvesting

De wet is door de jaren heen vaak aangepast. De meest ingrijpende wijziging kwam in 2015 met de invoering van de Herzieningswet toegelaten instellingen volkshuisvesting – in de volksmond vaak de "Woonwet" genoemd. Deze herziening verscherpte de regels voor woningcorporaties en bracht hun kerntaken weer terug naar de basis.

Wat regelt de Woningwet voor woningcorporaties?

De Woningwet bepaalt onder andere wat woningcorporaties wel en niet mogen doen. De belangrijkste punten:

1. Terug naar de kerntaak

Corporaties moeten zich richten op:

• Het bouwen, verhuren en beheren van sociale huurwoningen

• Het huisvesten van mensen met een laag inkomen

• Het verbeteren van de leefbaarheid in wijken en buurten

Commerciële nevenactiviteiten, zoals projectontwikkeling of beleggingen, zijn aan strenge regels gebonden of zelfs verboden.

2. Toewijzingsregels en inkomensgrenzen

De Woningwet bepaalt voor wie sociale huurwoningen bedoeld zijn. In 2025 geldt:

• Alleen huishoudens met een inkomen tot circa €47.500 (alleenstaand) of €52.500 (meerpersoonshuishoudens) komen in aanmerking

• Minimaal 90% van de vrijkomende sociale huurwoningen moet aan deze doelgroep worden toegewezen

Op deze manier blijven de woningen beschikbaar voor wie ze het hardst nodig heeft.

3. Goedkeuring van gemeenten

Corporaties mogen niet zomaar investeren of woningen verkopen. Voor veel plannen is instemming van de gemeente nodig. Dit zorgt voor meer grip en lokaal afgestemde woningbouw.

Gemeenten kunnen bijvoorbeeld sturen op:

• Waar en voor wie er gebouwd wordt

• Sloop of verkoop van woningen

• Duurzaamheidsmaatregelen en renovaties

4. Aparte administratie voor commerciële activiteiten

Als corporaties toch commerciële projecten willen uitvoeren (zoals vrije sector huurwoningen of winkels), dan moeten zij dat doen via een aparte entiteit. Hiermee wordt voorkomen dat geld uit de sociale sector risico loopt of verkeerd wordt ingezet.

5. Meer transparantie en toezicht

De Woningwet verplicht woningcorporaties tot:

• Jaarlijkse verantwoording over financiën, investeringen en beleid

• Publicatie van beleidsplannen en jaarverslagen

• Strikt toezicht door de Autoriteit woningcorporaties en de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT)

Misstanden, zoals eerder bij Vestia of Rochdale, moeten hiermee worden voorkomen.

Wat betekent dit voor huurders?

De Woningwet biedt huurders van een woningcorporatie duidelijke voordelen:

• Bescherming tegen te hoge huren: de huurprijs is gekoppeld aan het woningwaarderingsstelsel

• Toewijzing op basis van inkomen: meer kans op een eerlijke verdeling

• Inspraak: via huurdersorganisaties kun je meepraten over plannen van de corporatie

• Betrouwbaarheid: dankzij toezicht en wetgeving wordt misbruik voorkomen

Daarnaast zijn woningcorporaties verplicht om te investeren in leefbaarheid en duurzaamheid van hun woningen, wat ten goede komt aan huurders.

Wat als woningcorporaties zich niet aan de regels houden?

Wanneer een woningcorporatie de Woningwet overtreedt, kan de overheid:

• Maatregelen opleggen

• Investeringen blokkeren

• Boetes uitdelen

• In het uiterste geval: het bestuur vervangen of de corporatie onder toezicht stellen

De Autoriteit woningcorporaties houdt hier toezicht op, net als de gemeenten waarmee corporaties samenwerken.

Wat verandert er in de toekomst?

De woningmarkt blijft in beweging, en dus wordt ook de Woningwet voortdurend geëvalueerd. Mogelijke veranderingen in de komende jaren:

• Meer flexibiliteit in toewijzing, bijvoorbeeld voor middeninkomens of starters

• Versoepeling van regels voor gemengde woonprojecten

• Meer ruimte voor lokale maatwerkafspraken tussen gemeente en corporatie

• Aanscherping van duurzaamheidseisen bij renovatie en nieuwbouw

De basis blijft echter: woningcorporaties zijn er primair voor betaalbaar wonen voor mensen met een bescheiden inkomen.